To może być Tsunami dla naszego myślenia o roślinach!
Wydawnictwo naukowe “New Phytologist” opublikowało właśnie prawdziwą sensację, której fale dopiero się rozpędzają i wzbierają, uwierzcie mi!
W opracowaniu badań prof. Katie Field, z Uniwersytetu w Sheffield, zatytułowanym “Transfer fotosyntatu z autotroficznych storczyków do współspecyficznych heterotroficznych protokormów poprzez wspólną sieć mikoryzową” można przeczytać o tym, że roślinne matki karmią swoje młode.
Przekładając tekst naukowy na język nasz codziennu otrzymamy tezę, że samożywne i przeprowadzające fotosyntezę storczyki zasilają pokarmem spokrewnione z nimi zaczątki nowych roślin. Protokormy (storczykowe dzidziusie) to typowe dla orchidei grupy niezróżnicowanych komórek miękiszowych powstających podczas kiełkowania nasion. Nie są jeszcze samożywne, a dorosła roślina zasila je za pomocą grzybni.Co mnie użekło absolutnie, to że do badań posłużyły rosnace na mojej łące storczyki z gatunku kukułka Fuchsa.Kukuła, wszak, to nie tylko ślicznej urody ptak 😘 podrzucający jaja do gniazd innych ptaków, ale także rosnąca u nas w Polsce rodzima orchidea, czyli po nadszemu storczyk ląkowy.
Kukułki, których 15 podgatunków rośnie w Polsce np. kukułka Fuchsa, kukułka szerokolistna, kukułka bałtycka (spotykana tylko na północnym-wschodzie Polski), kukułka krwista i inne, pewnie spotkaliscie chodząc po falujacych łąkach, w trawach po pas.KAle to kukułki Fuchsa rosnące w Wielkiej Brytanii posłużyły do badań nad tym, w jaki sposób dorosłe osobniki tych roślin dbają o młode zaczątki komórek zwane protokormem, typowe dla tej grupy. I tu pojawia się drugi mój zachwyt – kluczem okazała się sieć grzybni grzybka znanego podstawkorożkiem szarawym. To grzyb znany niechlubnie naszym rolnikom jako ten, który wywołuje wiele chorób roślin uprawnych np. traw, darni, ale także truskawek. Jednocześnie jednak grzybek ten jest znany z tego, że wchodzi w relację ze storczykami w ramach mikoryzy.
Mikoryza to powszechne w przyrodzie zjawisko współpracy korzeni czy nasion roślin z grzybami. I to wykorzystują storczyki we współpracy z postawkorożkiem! Podstawa to współpraca przy odchowaniu młodych!
“Badania z Wielkiej Brytanii wskazują na to, że protoklormy storczyka gromadzą związki chemiczne dostarczone im przez osobniki dorosłe za pomocą sieci tej grzybni. Grzyby tworzą o wiele rozleglejsze i dokładniejsze sieci transferowe niż rośliny i ich korzenie. Dzięki nim można przesyłać chociażby pokarm na dalsze odległości, nie tylko w bezpośrednim sąsiedztwie rośliny. To pozwala storczykom rozprzestrzeniać się dalej i zasilać młode osobniki w najtrudniejszym dla nich okresie, zanim staną się w pełni samożywne i samowystarczalne.”
Przełom i sensacja wiążą się natomiast nie tylko z niepidważalnym wykazaniem, że rośliny są zdolne do karmienia swoich następnych pokoleń – a zatem w jakimś sensie swoich młodych – ale rownież tego, że grzybnie znajdujące się w wielu ekosystemach znajdują ogromne zastosowanie i to nie tylko przydatne samym grzybom, ale wielu innym żyjącym tu organizmom.
W każdym razie to unikalny przykład opieki rodzicielskiej roślin nad swoimi dziećmi, typowy raczej dla zwierząt. Czy to Was nie wzrusza? Czarującym paradoksem jest fakt, że dokonuje tego akurat roślina nazwana kukułką, która opieki rodzicielskiej, w naszym ludzkim jej rozumieniu wcale przejawia.
Ale temat, nie? Mój tekst na podstawie oryginalnej publikacji w New Phytologist i jego polskiej relacji na łamach Interia Zielona, dzieki Dorota Gołaszewska 🥰
